یادداشت اسماعیل امینی بر مجموعه شعر شاعر جوان حوزوی

عهد عنوان کتاب شعر عباس همتی شاعر جوان حوزوی و از سری مجموعه های دوره ی ادبی مطلع است که امسال توسط شهرستان ادب منتشر شده است.

آنچه می‌خوانیم، یادداشت اسماعیل امینی بر این اثر است:

شعرهای عباس همتی را پیش از انتشار کتابش خواندم و دربارۀ آن‌ها ساعت‌ها با او حرف زدم. نگاه هوشمندانه‌اش به شعر و زبان برایم جالب بود. این را دریافتم که سادگی، زیبایی و صلابت زبان در شعرهای او حاصل سخت‌کوشی و مطالعات مستمر شاعر است.
این دو بیت را ببینید:
«پیش از غروب بود، که آب از سرم گذشت
آهی کشیدم و نفس آخرم گذشت
من التماس ماندن و او شوق وصل بود
چون اشک از برابر چشم ترم گذشت»
آمیزه‌ای خلاقانه از گونه‌های مختلف زبان همراه اشارات تلمیحی و انواع تمهیدات بلاغی در همین چند سطر نمایان است.
برجسته‌سازی زبان، آن هم همین زبان ساده‌ای که روزمره با آن سخن می‌گوییم و می‌نویسیم، مستلزم احاطه به دقایق و ظرایف سخنوری است که شاعر جوان ما از آن بهره‌مند است.
این مطلع دل‌انگیز و تکان دهنده را بخوانید و در شیوایی سخن، ایجاز، تنوع زبان و نگاه نافذ شاعر تأمل کنید:
«راه گم کردی که از دیر نصاری سر درآوردی
یا به دنبال مسلمانی در این اطراف می‌گردی؟»
هنگام خواندن سطرهای این کتاب، اگر شتاب‌زده باشی و سرسری بخوانی، چیز زیادی دستگیرت نمی‌شود و خیال می‌کنی که این زبان ساده و صمیمی در دسترس هر صاحب‌قلمی می‌تواند بود. اما اگر نیک بنگری و به جست‌وجوی هنروری‌های زبانی و بیانی برآیی، لحظه‌هایی پراوج خواهی یافت، چیزهایی از این دست:
«ما زمستان‌های سختی را تحمل کرده‌ایم
داستان سرخ ما فصل بهارش دیدنی‌ست»
تناسب دوگانۀ «فصل» با بهار از یک جهت و با داستان از جهتی دیگر و برجستگی ردیف (دیدنی‌ست) در تناسب با داستان سرخ که با درآمیختن حواس، همزمانی شنیدن و دیدن داستان را بیان می‌کند.
هم چنین تصویر غریبانۀ این بیت را ببینید:
«بانگ شرک است که از مأذنه‌ها می‌آید
در هیاهوی جهان، خانه‌نشین است اذان»

غلبۀ غوغاییان بر صدای رسای حقیقت و خانه‌نشینی و انزوای حقیقت چه قدر زیبا و ساده در یک بیت تصویر شده است. شاعر همین مفهوم را در بیت دیگری با صراحت بیان می‌کند:
«قیل‌وقال و قیل‌وقال و قیل‌وقال و قیل‌وقال
بین این جنجال حرف حق نمی‌یابد مجال»
سطر اول این بیت را دوباره بخوانید تا غوغای ملال‌آور قیل و قال را با تمام وجودتان حس کنید.
باری، عباس همتی چون طلبۀ دورۀ عالی حوزۀ علمیه است، طبعاً لحن و زبان درس‌ها و کتاب‌ها و مباحث حوزوی نیز در شعرش بازتاب دارد و این ویژگی البته در شعر همۀ شاعران اهل مدرسه دیده می‌شود. نمونه‌ای از این گونه زبان را بخوانید و برای خواندن مجموعۀ اشعار این شاعر جوان و پرتوان مجالی مناسب فراهم کنید.
«مسأله در مسأله طرح معماییم، حیف
پای استدلال لنگان است، من باب مثال:

«عشق» اگر ساکن بگیرد جای کسره، می‌توان
باز گفت از عشق، یا که می‌شود فرض محال؟
علم از اسباب تشکیک است، شک داری مگر؟
در مسیر جاری‌اش گِل می‌شود آب زلال
علم مستی‌آور است از سُکر آن باید گریخت
علم گاهی بال، گاهی می‌شود وزر و وبال»