میرزا ابوالقاسم گیلانی قمی معروف به میرزای قمی و ملقب به فاضل قمی و محقق قمی و متخلص به «ابوالقاسم» از فقهای مبرّز و مراجع بسیط الید شیعه در دوره ی قاجاریه به شمار می‌رود. او را به دو صفت «محقق» و «مدقق» ستوده‌اند و از او به عنوان «استادالمتأخرین» یاد کرده‌اند. ایشان نه تنها در فقاهت کم نظیر بود، از بانیان علم اصول نیز به شمار می‌رود.
میرزای قمی از شاگردان معروف و با استعداد مرحوم آقا بهبهانی و سید حسین خوانساری بود و از بزرگان علم حدیث هم اجازه‌ی روایت داشت.
شیخ اسدالله شوشتری مؤلف مقاییس، محقق اعرجی، حاج محمدابراهیم کرباسی، حجت‌الاسلام سید محمدباقر دشتی، سید عبدالله شبّر و بسیاری از فحول علمای شیعی از شاگردان مکتب فقهی و اصولی او به شمار می‌روند.
تألیفات میرزای قمی به خاطر اشرافی که بر علوم متداول زمانه‌ی خود داشته، متنوع‌اند از قبیل:
بیع فضولی؛ بیع المعاطاة؛ جامع الشتّات؛ حاشیه‌ی تهذیب الاصول علامه ی حلی؛ حاشیه‌ی زبدةالاصول شیخ بهایی؛ شرح مختصر عضدی؛ دیوان پنج هزار بیتی شامل اشعار فارسی و عربی؛ الرّد علی الصوفیة و الغُلاة؛ غنائم الایام فی مسائل الحلال و الحرام؛ الفرائض و المواریث؛ القضاء و الشهادات؛ قوانین الاصول؛ مرشدالعوام در فقه فارسی؛ معین الخواص.
در نخبة المقال در ردیف «محمدین» آمده است:
و ذوالقوانین فریدة الزمن
بوالقاسم الحِبرالجلیل ابن الحسن
و شیخه الجلیل بهبهانی
بعد «وداع»، «بانَ فی الرضوانِ»
عمر میرزای قمی معادل حروف ابجدی کلمه‌ی وداع (81 سال) است و معادل جمله‌ی «بانَ فی الرّضوانِ» عدد 1231 است که سال قمری رحلت اوست. بنابراین سال تولد میرزای قمی را باید سال 1150 هـ.ق دانست. مزار میرزای قمی در آرامستان شیخان قم زیارتگاه اهل دل و زائران کریمه‌ی اهل بیت علیهاالسلام است.
میرزای قمی می‌نویسد: سید محمد که خادم حرم حسینی و مجاور مرقد مطهر آن حضرت بود و به لحاظ معنوی نیز از مقام و منزلت برخوردار، قصیده‌ای به زبان عربی در سرزنش آب فرات در نهایت فصاحت و بلاغت سروده بود و چون فارسی زبانان از آن بهره‌ای نمی‌بردند، شاعر (سید محمد) نزد من اظهار تمایل کرد که شخصی آن را به شعر فارسی با همین وزن و قافیه‌ای که دارد ترجمه کند که قرعه‌ی فال به نام منِ دیوانه زدند و خداوند ان شاءالله با کرم ابدی‌اش با او معامله کند. 1
رواق اشراق (تذکره شاعران حوزوی), محمدعلی مجاهدی، جلد دو. صص 660-654
نمونه اشعار میرزای قمی در سایت شعر حوزه