شیخ محمد فانی بروجردی فرزند حاج ملا محمدباقر سره بندی، از روحانیان سرشناس بروجرد در سدهی چهاردهم هجری به شمار میآید و تخلص شعریاش «فانی» بوده است. مؤلّف سخنوران بروجرد دربارهی او نوشته است:
«مرحوم شیخ محمد، متخلّص به فانی، فرزند مرحوم حاج ملا محمدباقر سرهبندی از ادبا و شعرای ماهر و زبردست قرن سیزدهم و چهاردم هجری است. تاریخ تولد او به طور تحقیق در دست نیست، ولیکن از قرائنی پیداست که در سالهای (1267 – 1268) در بروجرد به دنیا آمده است.
تحصیلات ابتدایی خود را در زادگاهش از والد ماجد استفاده کرده و سپس از اساید معروف آن عصر بهرهور گشت، مدّت یک سال نیز در نجف اشرف از محضر مرحوم آیت الله آخوند ملا محمدکاظم خراسانی و مرحوم آیت الله سید محمدکاظم یزدی قدّس سرّهما استفاده کرد؛ در بروجرد از محضر پرفیض مرحوم حاج میرزا محمود طباطبایی قدّس سرّه استفاضه نمود.
شیخ محمّد در عصر خویش از سیّاحان به شمار رفته است، زیرا با فقدان وسائل مسافرت در آن زمان در بسیاری از بلاد ایران و عراق و روسیه از قبیل تبریز، قزوین، زنجان، اصفهان، تهران، تفلیس، عشق آباد، بادکوبه و غیرها به سیر و سیاحت پرداخته است.
وی در تاریخ 26 شعبان المعظّم سال (1336 هجری قمری) با بیماری وبا در بروجرد درگذشت و در قبرستان کوی صوفیان در جوار آرامگاه خاندان طباطابیی (که به فرمان آیت الله العظمی بروجردی قدّس سرّه ساخته شد) دفن شد. اکنون از فرزندان وی تنها یک نفر (آقای غلام حسین رجایی) در قید حیات است ولیکن نوادههای وی بسیارند که همگی نام فامیلی آنها رجایی است.
از آثار منظومش دیوانی است مخطوط که اکنون در کتابخانهی فرزندش آقای رجایی موجود است، از این دیوان، قدرت شعری، فصاحت و بلاغت و سخنوری مرحوم فانی کاملاً معلوم میشود». 1
1. رواق اشراق (تذکره شاعران حوزوی), محمدعلی مجاهدی، جلد دو. ص 1085
اشعار شیخ محمد فانی بروجردی در سایت شعر حوزه